Faktoria Handlowa w Pruszczu Gdańskim

Od II wieku przed naszą erą do połowy V wieku naszej ery, istniał u ujścia Wisły ważny ośrodek handlowy z centrum na terenie dzisiejszego Pruszcza Gdańskiego. Tutaj spotykały się gałęzie szlaku bursztynowego łączącego tereny północne z cesarstwem Rzymskim. Główny Szlak Bursztynowy przebiegał przez prowincje naddunajskie i docierał do południowego wybrzeża Bałtyku. W tym czasie istniał również szlak morski łączący Pomorze z zachodnimi prowincjami Cesarstwa, a także szlak południowo-wschodni biegnący znad Bałtyku ku północnym wybrzeżom Morza Czarnego. Ekspedycje kupieckie przemierzające Szlak Bursztynowy na Pomorzu, mogły zatrzymać się w Faktorii Handlowej. To ekonomiczne i kulturalne centrum skupiska osadniczego, stanowiło punkt spotkań na szlaku handlowym. Takie miejsca były otaczane palisadą lub innymi obronnymi umocnieniami w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom, kupcom jak i cennym towarom. W starożytności osady handlowe spełniały bardzo różne funkcje. Były to miejsca: wymiany handlowej, spotkań społecznych, wymiany myśli i doświadczeń z przybyszami z innych części Europy.

Bogactwo znalezisk archeologicznych i ich wkład w rozwój wiedzy o dziejach Pomorza, zainspirowało powstanie rekonstrukcji osady handlowej zwanej Faktorią w Pruszczu Gdańskim. Obecnie osada handlowa z okresu wpływów rzymskich, to nowoczesne centrum wystawienniczo-edukacyjne. Prezentowane są tutaj zabytki archeologiczne (Chata Wodza) odkryte na terenie miasta Pruszcza Gdańskiego. Eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Muzeum Bursztynu w Gdańsku. Wystawa nosi tytuł Magia Bursztynowego Szlaku – Skarby z Pruszcza Gdańskiego.

Chata - niezwykle interesujący obiekt.

Konstrukcja chaty, to tak jakby przenieść się w czasie o niemal 2000 lat.

Jedno z dwóch wejść do Chaty Bursztyniarza. Zaraz przy wejściu zobaczyć można narzędzia bursztyniarza: tokarkę, noże, pilniki, krzemienne ostrza, kamienna płytę do wygładzania, świder do wiercenia otworów, filc i skórę z jelenia do końcowego wygładzania. Po lewej stronie znajduje się jama zasobowa - rodzaj prymitywnej spiżarni - służąca do przechowywania żywności, ziarna itp. Analogiczna jama znajduje się także na zewnątrz budynku, w tym wypadku pełniąca funkcje przydomowej piwniczki.
 

Prześwit w konstrukcji dachu chaty.

Wypełnienie konstrukcji dachu w środku chaty.

Widoczne szczegóły wypełnienia między belkami, jak glina w ścianach i trzcina na dachu.

Rekonstrukcja pionowego warsztatu tkackiego, krosna w Chacie Bursztyniarza.

Ścianka wykonana z plecionki, dzieląca chatę na dwie izby. Ponadto w chacie znajduje się palenisko oraz piec kopułkowy, wykonany z gałęzi oblepionych gliną i wkopany w ziemię.

Chata Bursztyniarza od frontu.

Chata Kowala z paleniskiem na zewnątrz.

Chata została wykonana z drewna dębowego oraz drzew iglastych. Drewniane podłoże wykonane jest z dartych desek. W chacie znajduje się typowe wyposażenie domowe. W rogu pomieszczenia jest prostokątne palenisko, łóżko nakryte skórami oraz ręcznie wykonanymi, wełnianymi tkaninami, stół oraz skrzynia pełniąca funkcje zarówno ławy do siedzenia jak i skrytki na przedmioty.

Na zewnątrz domostwa, na drewnianym pieńku znajdują się podstawowe narzędzia tego wytwórcy: kowadła, kleszcze, młotki, pilniki, przebijaki i inne. Warto zwrócić uwagę, iż większość narzędzi starożytnych kowali przetrwało w niezmienionej formie po dzień dzisiejszy.

Palisada i brama z wieżą strażniczą osady handlowej.

Chata Bursztyniarza i Kowala, to zbudowane na podstawie wiedzy archeologów rekonstrukcje domów z warsztatami, z okresu wpływów rzymskich.

Jak to w dawnych czasach bywało, swoje miejsce z osadzie handlowej ma również zagroda ze zwierzętami.

Szczegóły pokrycia dachu

Zwiedzającym Faktorię umilają pobyt przygotowane przez rekonstruktorów atrakcje, takie jak: strzelanie z łuku, nauka lepienia garnków, nauka obróbki bursztynu czy wytopu dziegciu oraz degustacja ryby uwędzonej w pradziejowej wędzarni.

Dział Rekonstrukcji Historycznych
Centrum Kultury i Sportu
Pruszcz Gdański